Huyện đảo Phú Quý của Bình Thuận được xem là xứ sở của cây dứa dại, đi đến đâu cũng thấy cây dứa dại, dọc những con đường, trên triền đồi, sườn núi, dọc bờ biển… đều có thể bắt gặp những cây dứa dại ở Phú Quý.
Quả Dứa dại ở Phú Quý
Quả dứa dại thuộc họ thực vật có hoa, nguồn gốc ở khu vực nhiệt đới. Dứa dại là loại cây rừng được mọc hoang ở nhiều nơi, đặc biệt là vùng núi. Loài cây này phân bố nhiều ở những vùng bãi ẩm có cát, rừng ngập mặn, dọc bờ biển ngòi nước mặn… và ngày nay được khoa học ứng dụng rộng rãi làm dược liệu. Đây là một loại thảo dược quý, mang đến giá trị dinh dưỡng, hỗ trợ điều trị bệnh gan, sỏi thận, tiểu đường… nên được nhiều người ưa dùng.
Mùa thu hoạch chính của trái dứa dại là vào khoảng tháng 11 và 12 âm lịch hàng năm. Thời điểm tốt nhất để thu hoạch dứa dại là khi thấy quả dứa bắt đầu già, vỏ sậm màu, mắt nứt và đanh cứng. Nếu muốn phơi khô và bảo quản được lâu thì cách tốt nhất là tách từng múi ra rồi mang phơi khô dưới ánh nắng mạnh, mang bảo quản với túi nylon kín rồi sử dụng quanh năm.
Tại Phú Quý hiện có 2 loại dứa, gồm dứa nghệ và dứa lửa. Riêng quả dứa nghệ có vị ngọt và hiếm gặp hơn, thường được dùng để ngâm rượu
Trái dứa dại có nhiều hạt dạng múi cứng bám quanh một cái cùi. Sau khi hái về, người ta sẽ được đục cùi, tách ra từng múi chẻ đôi rồi mang phơi trên nền xi măng trước sân nhà. Một trái dứa tươi nặng khoảng 1,5-2 kg, khi phơi khô sẽ còn 5-7 lạng.
Nếu muốn phơi khô và bảo quản được lâu thì cách tốt nhất là tách từng múi ra rồi mang phơi khô dưới ánh nắng mạnh, mang bảo quản với túi nylon kín rồi sử dụng quanh năm.
Một số bài thuốc từ cây dứa dại
Theo Đông y, dứa dại có vị ngọt, tính bình, là loài cây thuốc nam quý, có nhiều công dụng như cố nguyên khí, điều hòa âm dương, lành mạnh tinh thần, bổ tỳ, ích huyết, giải ngộ độc rượu… Chính những tác dụng đó, khiến ngày nay quả dứa dại được rất nhiều người tìm mua.
Một số bài thuốc từ cây Dứa dại
1. Bài thuốc trị đau nhức do chấn thương: Rễ dứa dại đem giã nát và đắp lên chỗ bị thương, sau đó cố định lại. Thay băng 1 lần/ ngày.
2. Bài thuốc trị chứng xơ gan cổ trướng
– Bài thuốc 1: Cỏ lưỡi mèo và rễ cỏ xước mỗi vị từ 20 – 30g, rễ dứa rừng 30 – 40g. Sắc uống, dùng 1 thang/ ngày.
– Bài thuốc 2: Quả dứa dại 200g; thân cây ráy gai 200g, vỏ cây quao nước, vỏ cây vọng cách, lá trâm bầu, lá cối xay, rễ cỏ xước, mỗi vị 50g. Sắc uống.
3. Bài thuốc trị sỏi thận
– Bài thuốc 1: Kim tiền thảo 18g, hạt chuối hột 12g và hạt dứa dại 15g. Sắc uống, ngày dùng 1 thang.
– Bài thuốc 2: Cỏ bợ, ngải cứu và đọt non của cây dứa rừng mỗi vị 20g.Đem giã nát, lọc lấy nước và thêm đường vào uống.
4. Bài thuốc trị ho do cảm mạo: Hoa dứa rừng 4 – 12g hoặc dùng quả dứa rừng 10 – 15g. Đem sắc nước uống, dùng liên tục cho đến khi triệu chứng thuyên giảm.
5. Bài thuốc trị chân tay lở loét lâu ngày: Giã nát đọt non của cây dứa dại và đậu tương để đắp vào chỗ bị lở loét. Phương pháp này vừa có thể làm cho vết thường lành nhanh chóng vừa có tác dụng sát trùng vết thương.
6. Bài thuốc trị viêm gan cấp, viêm gan siêu vi: Dùng 12g quả dứa dại, 8g cây diệp hạ châu, 12g cốt khí củ, 12g nhân trần, 4g cam thảo, 6g ngũ vị tử, 8g trần bì sắc cùng với 1 lít nước tới khi thu được 450ml. Chia để phần nước thu được là làm 3 phần để uống. Để mang lại hiệu quả tốt nhất thì nên uống khi đói.
7. Bài thuốc trị cảm nóng và nhức đầu: Lá duối, cỏ mần trầu, lá sắn dây và lá tre mỗi vị 20g, rau má 40g và lá dứa dại 30g. Đem sắc uống, ngày dùng 2 lần.
8. Bài thuốc trị mẩn ngứa, viêm da: Sâm đại hành và dây tơ hồng xanh mỗi vị 40g, vòi voi, rau má, bồ công anh và cỏ chỉ thiên mỗi vị 20g, lá dứa dại 20 – 30g. Sắc uống hàng ngày.
9. Bài thuốc trị chứng kiết lỵ: Dùng 30-60g quả của cây dứa dại sắc lấy nước uống hàng ngày.
10. Bài thuốc trị thấp khớp: Lá dứa dại 30g, củ dứa dại 20g, cà gai leo 20g, cỏ xước 40g, lá lốt 20g, bồ công anh 20g. Sắc uống, ngày dùng 1 thang cho đến khi hết triệu chứng đau nhức.
11. Điều trị viêm tiết niệu, sỏi thận: Chuẩn bị các nguyên liệu: 12-20g rễ dứa dại, 10-12g rễ cỏ tranh, 10-12g hạt quả chuối hột, 10- 12g rễ cây lau, 15-20g kim tiền thảo, 10-12g củ cỏ ống, 8-10g bông mã đề. Sắc tất cả những nguyên liệu này cùng với nhau để lấy nước uống. Mỗi ngày uống khoảng 2-3 lần, mỗi lần uống khoảng 150ml, tốt nhất nên uống trước bữa ăn.
12. Bài thuốc chữa phù thũng: Chuẩn bị: Hậu phác 12g, rễ dứa dại, rễ si, hoắc hương, vỏ cây đại (sao vàng), tía tô, hương nhu và rễ cau non mỗi vị 8g. Cho các dược liệu vào ấm, sắc lấy nước uống.
13. Bài thuốc trị viêm gan mạn tính: Chuẩn bị: Chó đẻ răng cưa 50g và quả dứa dại 100g. Thực hiện: Sắc uống hằng ngày cho đến khi bệnh thuyên giảm.
14. Bài thuốc chữa viêm tinh hoàn: Lấy khoảng 30-60g hạt của quả cây dứa dại, 30g lá tía tô, 30g lá quất hồng bì rửa sạch và đun lấy nước. Nên dùng để rửa tinh hoàn khi nước còn ấm.
VETAUPHUQUY.VN tổng hợp
